Nadmiar energii i spora utrata masy ciała nawet przy zwiększonym apetycie – te początkowe objawy nadczynności tarczycy często postrzegane są jako pozytywne symptomy, w których nie upatruje się oznak choroby. Z tego powodu nadczynność tarczycy wciąż jest jednym z najczęściej nierozpoznawanych schorzeń endokrynologicznych. Czym dokładnie jest nadczynność tarczycy i jakie daje objawy? W jaki sposób ją leczyć i jaka dieta przy nadczynności tarczycy jest wskazana?
Nadczynność tarczycy – co to?
Nadczynność tarczycy jest zaburzeniem polegającym na nadmiernej produkcji hormonów – trijodotyroniny (T3) oraz tyroksyny (T4) – względem potrzeb organizmu. Co ważne, nadczynności tarczycy towarzyszy przerost gruczołu tarczycowego (powiększona tarczyca) i przyspieszenie akcji serca. Choroba ta dotyczy w dużej mierze kobiet (głównie w wieku 20-40 lat) – u mężczyzn i dzieci bardzo rzadko diagnozuje się nadczynność tarczycy.
Wyróżnia się dwa rodzaje nadczynności tarczycy:
- pierwotną, która rozwija się bez wcześniejszych zmian w gruczole tarczycowym. Przykładem może być tu choroba Gravesa-Basedowa, w wyniku której produkowane są przeciwciała pobudzające tarczycę do wzmożonej produkcji hormonów;
- wtórną, która rozwija się na skutek powstania wola prostego.
Wśród głównych przyczyn rozwoju nadczynności tarczycy wymienia się wspomnianą wcześniej chorobę Gravesa-Basedowa, guzki tarczycy (wole guzkowe nadczynne i guz autonomiczny tarczycy), podostre zapalenie tarczycy oraz poporodowe zapalenie tarczycy.
Nadczynność tarczycy – objawy
Chora tarczyca może wywoływać różnego rodzaju zaburzenia w funkcjonowaniu organizmu, które związane są z przyspieszeniem jego pracy. Wśród nich wymienić można:
- chudnięcie, nawet przy zwiększonym apetycie;
- uczucie gorąca i duszności;
- zwiększoną potliwość;
- nerwowość, niepokój, rozdrażnienie;
- bezsenność;
- drżenie rąk;
- przyspieszoną pracę serca;
- osłabienie siły mięśniowej;
- nadmierne wypadanie włosów;
- zaburzenia miesiączkowania (u kobiet) i osłabione libido (u mężczyzn).
Dieta przy nadczynności tarczycy – czego nie jeść, a co warto dodać do jadłospisu?
Po zdiagnozowaniu nadczynności tarczycy konieczne jest wdrożenie leczenia farmakologicznego, a także skupienie się na zmianie nawyków żywieniowych. Chorobie tej towarzyszy przyspieszony metabolizm, co często skutkuje nadmierną utratą masy ciała i zwiększonym ryzykiem wystąpienia niedoborów składników odżywczych. W związku z tym należy zadbać o odpowiednie zbilansowanie diety i zwiększenie podaży energii o około 15-25%. Z tego względu do diety przy nadczynności tarczycy warto wprowadzić takie produkty jak oleje roślinne, awokado, orzechy, nasiona ora suszone owoce.
Jadłospis diety przy nadczynności tarczycy powinien opierać się na daniach o kaloryczności zwiększonej o 300-500 kcal, w zależności od prowadzonego trybu życia. Warto również zwiększyć podaż białka w diecie, wprowadzając do niej takie produkty jak mięso drobiowe, jajka, ryby (maksymalnie 2-3 razy w tygodniu ze względu na dużą zawartość jodu), wołowina oraz nasiona roślin strączkowych (o ile są dobrze tolerowane przez organizm). W codziennym menu powinny znaleźć się również pełnoziarniste produkty zbożowe, warzywa i owoce bogate w antyoksydanty, jak również produkty bogate w wapń.
Czego nie jeść przy nadczynności tarczycy? W tym przypadku warto ograniczyć spożycie mocnej kawy, herbaty i produktów bogatych w jod. Nie zaleca się również spożywania produktów wysoko przetworzonych, jak np. słone przekąski i dania typu fast food. Zbawienna pod tym względem może się okazać dieta bez glutenu i bez laktozy, jak np. dieta Zdrowa Tarczyca dostępna w Rukola Catering.
